Current Affairs | चालू घडामोडी | 23 JULY 2024
1) लोकमान्य टिळक जयंती = 23 जुलै 1856
- ग्रंथ = गीतारहस्य, The Arctic home of Vedas
- न्यू इंग्लिश स्कूल स्थापना = 1880
- केसरी & मराठा वृत्तपत्रे = 1881
- डेक्कन एज्युकेशन सोसायटी = 1884
- फर्ग्युसन कॉलेज = 1885
- गणेश उत्सव = 1893
- शिवजयंती उत्सव = 1895
2) महान क्रांतिकारी चंद्रशेखर आझाद यांची आज जयंती
- 23 जूलै 1906 साली मध्यप्रदेशमध्ये “भाबरा” या गावात जन्म
- भारत स्वतंत्र होण्यासाठी ज्यांनी कशाचीही पर्वा न करता आपल्या प्राणाची आहुती दिली अशांमध्ये आघाडीवर घेतले जाणारे नाव म्हणजे चंद्रशेखर आझाद.
3) बिहारला विशेष राज्याचा दर्जा मिळणार नाही
- विशेष दर्जा देण्यासाठीचे 5 निकष
- राज्यातील जमिनीचे क्षेत्र डोंगराळ आणि दुर्गम असावे.
- राज्याची लोकसंख्या कमी असली पाहिजे किंवा/आणि लोकसंख्येचा मोठा भाग आदिवासी समुदायाचा असावा.
- राज्याचे स्थान धोरणात्मकदृष्ट्या इतर देशांच्या सीमांना लागून असले पाहिजे.
- अर्थव्यवस्था आणि पायाभूत सुविधांच्या बाबतीत राज्य मागासलेले पाहिजे.
- राज्याच्या अर्थव्यवस्थेचे स्वरूप व्यवहार्य असू शकत नाही, म्हणजेच पैशाचा योग्य वापर होत नाही.
- आत्तापर्यंत 11 राज्यांना विशेष दर्जा
- योजना आयोगाच्या अंतर्गत स्थापन करण्यात आलेल्या राष्ट्रीय विकास परिषदेने राज्यांना विशेष श्रेणीचा दर्जा दिला आहे.
- मानकांच्या आधारे, 1969 मध्ये प्रथमच, 3 राज्ये – जम्मू आणि काश्मीर, आसाम आणि नागालँड यांना विशेष SCS दर्जा मिळाला.
- आणखी 8 राज्ये – अरुणाचल प्रदेश, मणिपूर, मेघालय, मिझोराम, सिक्कीम, त्रिपुरा, हिमाचल प्रदेश आणि उत्तराखंड यांना SCS दर्जा मिळाला.
- आतापर्यंत एकूण 11 राज्यांना विशेष दर्जा मिळाला आहे.
4) ‘ऑलिम्पिक ऑर्डर’ने अभिनव बिंद्रांचा सन्मान
- वैयक्तिक क्रीडाप्रकारातील भारताचा पहिला ऑलिम्पिक सुवर्णपदकविजेता नेमबाज अभिनव बिंद्रा यांना आंतरराष्ट्रीय ऑलिम्पिक समितीतर्फे (आयओसी) ऑलिम्पिक चळवळीतील अमूल्य योगदानाबद्दल प्रतिष्ठेच्या ‘ऑलिम्पिक ऑर्डर’ बहुमानाने सन्मानित करण्यात येणार आहे.
- पॅरिस ऑलिम्पिक सोहळ्याच्या समारोपाच्या आदल्या दिवशी १० ऑगस्टला होणाऱ्या ‘आयओसी’च्या १४२व्या सभेमध्ये बिंद्रा यांना गौरविण्यात येईल.
- बीजिंगमध्ये २००८ मध्ये झालेल्या ऑलिम्पिक स्पर्धेत अभिनव यांनी १० मीटर एअर रायफल प्रकारात सुवर्णपदक मिळवले होते.
- केंद्रीय क्रीडा मंत्री = मनसुख मांडवीय
5) परदेशी न्यायाधिकरण (Foreign Tribunals)
- आसाम सरकारने राज्याच्या पोलिसांच्या सीमा शाखेला 2014 पूर्वी बेकायदेशीरपणे भारतात प्रवेश केलेल्या गैर-मुस्लिमांची प्रकरणे फॉरेनर्स ट्रिब्युनल (FTs) कडे पाठवू नयेत असे सांगितले.
बद्दल - हे 2019 च्या नागरिकत्व (सुधारणा) कायद्याच्या अनुषंगाने होते ज्याद्वारे अफगाणिस्तान, बांगलादेश आणि पाकिस्तानमधील छळातून पळून गेलेल्या गैर-मुस्लिम – हिंदू, शीख, ख्रिश्चन, पारशी, जैन आणि बौद्ध – साठी नागरिकत्व अर्ज खिडकी प्रदान करते.
- परदेशी न्यायाधिकरण (FTs)
- FTs म्हणजे फॉरेनर्स (ट्रिब्युनल्स) ऑर्डर च्या फॉरेनर्स ऍक्ट 1946 च्या कलम 3 द्वारे स्थापन करण्यात आलेल्या अर्ध-न्यायिक संस्था आहेत, ज्यामुळे एखाद्या राज्यातील स्थानिक अधिकारी एखाद्या व्यक्तीला परदेशी असल्याचा संशय असलेल्या ट्रिब्युनलकडे पाठवू शकतात.
- एफटी ला दिवाणी न्यायालयाचे काही अधिकार आहेत जसे की कोणत्याही व्यक्तीला बोलावणे आणि त्याची उपस्थिती लागू करणे आणि शपथेवर त्याची किंवा तिची तपासणी करणे आणि कोणतेही दस्तऐवज सादर करणे आवश्यक आहे.
6) वेगळ्या ‘भिल प्रदेश’ची मागणी
- भिल्ल जमातीच्या सदस्यांनी पुन्हा एकदा वेगळ्या ‘भिल प्रदेश’ची मागणी केली आहे.
- ‘भिल प्रदेश’ म्हणजे काय?
- राजस्थान, मध्य प्रदेश, गुजरात आणि महाराष्ट्र या राज्यांतून 49 जिल्हे मिळून भिल प्रदेश स्थापन करावा, अशी भिल्ल समाजाची मागणी आहे.
- भिल समाजसुधारक आणि अध्यात्मिक नेते गोविंद गुरु यांनी १९१३ मध्ये पहिल्यांदा आदिवासींसाठी वेगळ्या राज्याची मागणी केली.
- हे जालियनवाला बागेच्या सहा वर्षांपूर्वी घडलेल्या मानगड हत्याकांडानंतर होते आणि काहीवेळा “आदिवासी जालियनवाला” म्हणून संबोधले जाते.
- 17 नोव्हेंबर 1913 रोजी राजस्थान-गुजरात सीमेवरील मानगडच्या टेकड्यांवर शेकडो भील आदिवासींना ब्रिटीश सैन्याने मारले.
- स्वातंत्र्यानंतर भिल प्रदेशची मागणी वारंवार करण्यात आली.
7) राष्ट्रीय भूस्खलन पूर्वानुमान केंद्र
(National landslide forecast centre = NLFC)
- केंद्रीय कोळसा आणि खाण मंत्री यांनी कोलकाता येथे राष्ट्रीय भूस्खलन अंदाज केंद्राचे उद्घाटन केले.
- NLFC हा भारतातील भूस्खलन धोका कमी करण्याच्या उद्देशाने एक अग्रगण्य उपक्रम आहे आणि स्थानिक प्रशासन आणि समुदायांना लवकर माहिती प्रदान करेल.
- त्यांनी भुसंकेत वेब पोर्टल आणि भूस्खलन मोबाईल ॲप देखील लॉन्च केले जे भूस्खलनाच्या धोक्यांबद्दल संबंधित माहिती प्रसारित करण्यास सुलभ करेल.
8) बहिष्कृत हितकारिणी सभा
स्थापना :- 20 जुलै 1924 (यंदा 100 वर्ष पूर्ण)
- संस्थापक :- डाॅ. बाबासाहेब आंबेडकर
- इतर कार्यकर्ते/नेते :- चिमणलाल सेटलवाड, मेयर निस्सीम, रुस्तुमजी जीनवाला, जी. के. नरिमन, डाॅ. र. पु. परांजपे, बी. जी. खेर, नानाजी मारवाडी, झीनाभाई राठोड, केशव वाघेला
- ब्रीदवाक्य :- शिका, संघटित व्हा आणि संघर्ष करा
- तिसरे मुंबई इलाका प्रांतिक बहिष्कृत परिषद अधिवेशन – निपाणी (बेळगाव)
Join our Telegram and WhatsApp channels dedicated to studying and preparing for the MPSC, UPSC and Banking exams. Stay ahead in your exam journey with valuable insights, expert tips and comprehensive study materials. Let’s achieve success together!
MPSC, UPSC आणि Banking परीक्षांचा अभ्यास आणि तयारी करण्यासाठी आमच्या समर्पित Telegram आणि WhatsApp चॅनेलमध्ये सामील व्हा. मौल्यवान अंतर्दृष्टी, तज्ञांच्या टिप्स आणि सर्वसमावेशक अभ्यास सामग्रीसह तुमच्या परीक्षेच्या प्रवासात पुढे रहा. चला एकत्र यश मिळवूया!
Telegram Channel || WhatsApp Channel