Current Affairs | चालू घडामोडी | 17 AUG 2025
1) १७ ऑगस्ट दिनविशेष
१.१) १७ ऑगस्ट १९०९ = मदनलाल धिंग्रा यांना फाशी
- कार्य = १ जुलै १९०९ ला त्यांनी कर्झन वायली यांची हत्या केली
१.२) १७६१: अर्वाचीन बंगाली व मराठी गद्यलेखनाचा पाया घालणारे धर्मप्रसारक विल्यम केरी यांचा जन्म
2) मदनलाल धिंग्रा (1883–1909)
- क्रांतिकारक हुतात्मा – ब्रिटनमध्ये भारतीय स्वातंत्र्याचा आवाज बुलंद करणारे पहिले क्रांतिकारकांपैकी एक.
- जन्म – १८ फेब्रुवारी १८८३, अमृतसर (पंजाब). लंडनमध्ये शिक्षण घेताना क्रांतिकारी विचारांशी ओळख झाली.
- लंडन हत्याकांड – १ जुलै १९०९ रोजी लंडनमध्ये ब्रिटीश अधिकारी कर्झन वायली यांची गोळी घालून हत्या केली. हा भारतीय स्वातंत्र्य लढ्याचा आंतरराष्ट्रीय प्रतिध्वनी ठरला.
- अटक व फाशी – त्यांना तात्काळ अटक झाली व १७ ऑगस्ट १९०९ रोजी पेंटनव्हिल तुरुंगात फाशी देण्यात आली.
- प्रेरणा – त्यांनी दिलेला बलिदान परदेशात भारतीय स्वातंत्र्याचा आवाज पोहोचवणारा ठरला.
- त्यांचे उद्गार प्रसिद्ध झाले :
- “देशासाठी बलिदान हेच माझे परम कर्तव्य आहे.”
- त्यामुळेच त्यांना “विदेशातील पहिले शहीद क्रांतिकारक” असेही संबोधले जाते.
3) २५ हजार कोटींचे ‘एक्स्पोर्ट मिशन’
- उद्देश : आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत भारतीय निर्यातीला चालना देणे व लघु-मध्यम उद्योजकांना बळकटी देणे.
- योजनेची वैशिष्ट्ये
- निर्यात प्रोत्साहन – उच्च जोखमीच्या ५० आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठांमध्ये ३% अनुदान.
- विशेष कर्ज सुविधा – ५-७% व्याजदरात निर्यात कर्ज.
- तांत्रिक मदत – मोफत तांत्रिक प्रशिक्षण व मार्गदर्शन.
- उत्पादन वाढ – मेक इन इंडिया ला चालना.
- ई-कॉमर्स फोकस – क्रॉस-बॉर्डर ई-कॉमर्स व्यवहार वाढविण्यास मदत.
- १० हजार कोटींचा विशेष निधी – औषधनिर्मिती, इलेक्ट्रॉनिक्स, वस्त्रोद्योग, अन्नप्रक्रिया यांसारख्या १५ क्षेत्रांत गुंतवणूक.
- नवीन तंत्रज्ञानावर भर – सौर ऊर्जा, जैव तंत्रज्ञान आणि स्टार्टअप्सला प्रोत्साहन.
- परिणाम –
- ५०+ उद्योगांना लाभ
- लाखो रोजगारनिर्मिती
- राष्ट्रीय उत्पादन ३ अभियानाला गती
- लघु उद्योगांना आंतरराष्ट्रीय स्तरावर स्पर्धा करण्याची संधी
- ही योजना २०२५-२६ पासून लागू होणार असून, भारताच्या निर्यात वाढीसाठी मोठा टर्निंग पॉईंट ठरणार आहे. 🚀
4) भारताच्या पतमानांकनात झेप!
- जागतिक संस्था S&P Global ने तब्बल १८ वर्षांनंतर भारताचे सार्वभौम पतमानांकन ‘BBB-’ वरून ‘BBB’ (सकारात्मक) केले.
- कारणे :
- मजबूत आर्थिक वाढ
- दमदार वित्तपुरवठा
- रिझर्व्ह बँकेचे सुयोग्य पतधोरण
- सुधारलेला सरकारी खर्चाचा दर्जा
- वैशिष्ट्यपूर्ण निरीक्षणे :
- भारत जगातील सर्वात वेगवान अर्थव्यवस्था
- ६०% वाढ देशांतर्गत वापरातून
- अमेरिकेच्या आयात शुल्काचा मर्यादित परिणाम
- परिणाम :
- भारतीय कंपन्यांचा उसनवारीचा खर्च कमी
- आंतरराष्ट्रीय बाजारात विश्वसनीयता वाढली
- कर्ज परतफेड क्षमतेवर विश्वास दृढ
- पार्श्वभूमी :
- जानेवारी २००७ पासून भारत ‘BBB-’ या किमान गुंतवणूक श्रेणीत होता.
- मे २०२४ मध्ये ‘स्थिर’ वरून ‘सकारात्मक’ दृष्टीकोन दिल्यानंतर आता थेट सुधारणा.
- अमेरिकी राष्ट्राध्यक्ष ट्रम्प यांच्या “मृत अर्थव्यवस्था” वक्तव्यानंतर भारतासाठी हे उत्साहवर्धक यश!
5) आंतरराष्ट्रीय पतमानांकन संस्था (International Credit Rating Agencies)
- भूमिका
- या संस्था एखाद्या देशाचा, कंपनीचा किंवा वित्तीय साधनांचा पतमानांकन (Credit Rating) करतात
- त्या देशाची कर्ज परतफेड करण्याची क्षमता, आर्थिक स्थिरता व जोखीम यावरून दर्जा (Rating) दिला जातो.
- प्रमुख जागतिक मानांकन संस्था
- S&P Global Ratings (Standard & Poor’s)
- स्थापना : 1860 (USA)
- मुख्यालय : न्यूयॉर्क, अमेरिका
- रेटिंग स्केल : AAA (सर्वोच्च) ते D (Default)
- Moody’s Investors Service
- स्थापना : 1909 (USA)
- मुख्यालय : न्यूयॉर्क, अमेरिका
- 21 ग्रेड्सची प्रणाली (Aaa ते C)
- Fitch Ratings
- स्थापना : 1914 (USA)
- मुख्यालय : न्यूयॉर्क व लंडन
- भारतातील पतमानांकन संस्था
- SEBI (भारतीय भांडवली बाजार नियामक) यांच्या देखरेखीखाली प्रमुख :
- India Ratings and Research – Fitch ची उपकंपनी
- CRISIL (Credit Rating Information Services of India Ltd.) – S&P ची उपकंपनी
- CARE Ratings (Credit Analysis and Research Ltd.)
- ICRA (Investment Information and Credit Rating Agency) – Moody’s ची भागीदारी
Join our Telegram and WhatsApp channels dedicated to studying and preparing for the MPSC, UPSC and Banking exams. Stay ahead in your exam journey with valuable insights, expert tips and comprehensive study materials. Let’s achieve success together!
MPSC, UPSC आणि Banking परीक्षांचा अभ्यास आणि तयारी करण्यासाठी आमच्या समर्पित Telegram आणि WhatsApp चॅनेलमध्ये सामील व्हा. मौल्यवान अंतर्दृष्टी, तज्ञांच्या टिप्स आणि सर्वसमावेशक अभ्यास सामग्रीसह तुमच्या परीक्षेच्या प्रवासात पुढे रहा. चला एकत्र यश मिळवूया!
Telegram Channel || WhatsApp Channel