Current Affairs | चालू घडामोडी | 13 AUG 2025
1) १३ ऑगस्ट दिनविशेष
१.१) १८९८: लेखक, कवी, शिक्षणतज्ञ, संपादक, राजकीय नेते, चित्रपट निर्माते, दिग्दर्शक, पटकथालेखक आणि वक्ते प्रल्हाद केशव तथा आचार्य अत्रे यांचा जन्म
2) प्र. के. अत्रे – बहुआयामी व्यक्तिमत्व
- पूर्ण नाव – प्रल्हाद केशव अत्रे (जन्म: १३ ऑगस्ट १८९८, कोकण; निधन: १३ जून १९६९)
- ओळख – विनोदी लेखक, व्याख्याते, पत्रकार, चित्रपट निर्माते, दिग्दर्शक, राजकारणी
- प्रमुख योगदान –
- मराठीतील “विनोदी वाङ्मयाचे बादशहा” म्हणून ख्याती
- ‘मराठा’ या वृत्तपत्राचे संपादक
- संयुक्त महाराष्ट्र राज्य स्थापनेसाठीच्या समर्थ चळवळीचे नेते
- साहित्य – जसे केले तसे (आत्मचरित्र), मोठे होणे यांसारखी गाजलेली पुस्तके
- चित्रपट – “श्यामची आई”, “महात्मा फुले” इ. सामाजिक आशयाचे चित्रपट
- पुरस्कार – श्यामची आई ला १९५४ साली राष्ट्रपती सुवर्णपदक
- वैशिष्ट्य – अप्रतिम भाषाशैली, धारदार विनोदबुद्धी आणि प्रखर वक्तृत्व
3) LEAP-1 मिशन – भारतीय स्पेसटेकचा नवा टप्पा
- ध्रुव स्पेस, हैदराबादस्थित भारतीय स्पेसटेक स्टार्टअपची पहिली व्यावसायिक उपग्रह मोहीम
- भारत-ऑस्ट्रेलिया अंतराळ भागीदारी – ऑस्ट्रेलियन कंपन्या Akula Tech व Esper Satellites यांचा सहभाग
- प्लॅटफॉर्म: स्वदेशी P-30, जानेवारी 2024 मध्ये ISRO च्या PSLV-C58 मोहिमेत स्पेस-क्वालिफाईड
- प्रक्षेपण: जुलै–सप्टेंबर 2025, SpaceX Falcon 9 (कॅलिफोर्निया, अमेरिका)
- उपयोग: डिफेन्स, आपत्ती प्रतिसाद, कृषी, खाणकाम, पर्यावरण निरीक्षण व हवामान मॉनिटरिंगसाठी AI आधारित तंत्रज्ञान
- मुख्य पेलोड्स:
- Nexus-01 – प्रगत AI मॉड्यूल (Akula Tech)
- OTR-2 – स्पेक्ट्रली रिच अर्थ ऑब्झर्वेशन डेटा (Esper Satellites)
- ध्रुव स्पेस स्थापना: 2012 | मुख्यालय: हैदराबाद | उद्देश – भारतीय अवकाश क्षेत्राच्या खाजगीकरणात नेतृत्व
4) नीती आयोगाचा ई-वाहन अहवाल (4 ऑगस्ट 2025)
- अहवाल: “Unlocking a $200 Billion Opportunity: Electric Vehicles in India”
- उद्दिष्ट: 2030 पर्यंत विकल्या जाणाऱ्या वाहनांपैकी 30% इलेक्ट्रिक करणे
- ठळक मुद्दे
- सुरुवातीला 5 शहरांवर फोकस, नंतर 100 शहरांमध्ये विस्तार
- EV फायदे:
- आयातित इंधनावरील अवलंबन कमी
- नवीकरणीय ऊर्जेचा वापर वाढ
- GHG उत्सर्जनात मोठी घट
- महत्त्वाची आकडेवारी
- EV बाजारपेठ: 2034 पर्यंत $200 अब्ज डॉलर
- EV विक्री वाढ: 2016 → 50,000 → 2024 → 2.08 दशलक्ष
- जागतिक EV विक्री: 918,000 → 18.78 दशलक्ष (भारत 6 व्या क्रमांकावर)
- EV विक्री हिस्सा: 2024 मध्ये 7.6% (5 वर्षांत) → 2030 ला 30% लक्ष्य
- दोन-चाकी व तीन-चाकी EV मध्ये मोठी वाढ
- संभाव्य परिणाम
- 1 गिगाटन CO₂ उत्सर्जन घट
- ₹3.7 लाख कोटींची तेल बचत
- 5 कोटी रोजगार निर्मिती (प्रत्यक्ष + अप्रत्यक्ष)
5) देशातील पहिली मुलींसाठी FIFA टॅलेंट अकादमी – हैदराबादमध्ये सुरू
- स्थान: गचिबोवली स्टेडियम कॉम्प्लेक्स, तेलंगणा
- भागीदार: FIFA + AIFF + तेलंगणा सरकार
- वैशिष्ट्ये:
- महिला फुटबॉल विकासासाठी देशातील पहिली अकादमी
- दरवर्षी 30 मुली + 30 मुले निवासी सुविधा
- क्रीडा विज्ञान, पोषण, वैद्यकीय व मानसिक आरोग्य समर्थन
- FIFA चा धोरणात्मक पाठिंबा, AIFF द्वारे व्यवस्थापन
- उद्दिष्ट: तरुण महिला फुटबॉलपटूंचा शिक्षण, प्रशिक्षण आणि समग्र विकास
6) अमित शाह यांचा विक्रम!
- ३० मे २०१९ पासून आतापर्यंत २,२५८ दिवस (सुमारे ६ वर्षे ६८ दिवस) केंद्रीय गृहमंत्रीपदावर कार्यरत राहून, अमित शाह यांनी लालकृष्ण अडवाणींचा विक्रम मोडला.
- यापूर्वी गोविंद वल्लभ पंत (६ वर्षे ५६ दिवस) आणि अडवाणी (२,२५६ दिवस) हे सर्वाधिक काळ गृहमंत्री राहिले होते.
- शाह यांनी १० जून २०२४ रोजी पुन्हा गृहमंत्रीपदाची सूत्रे हाती घेतली असून, ते देशाचे पहिले सहकार मंत्री होण्याचा मानही राखतात.
Join our Telegram and WhatsApp channels dedicated to studying and preparing for the MPSC, UPSC and Banking exams. Stay ahead in your exam journey with valuable insights, expert tips and comprehensive study materials. Let’s achieve success together!
MPSC, UPSC आणि Banking परीक्षांचा अभ्यास आणि तयारी करण्यासाठी आमच्या समर्पित Telegram आणि WhatsApp चॅनेलमध्ये सामील व्हा. मौल्यवान अंतर्दृष्टी, तज्ञांच्या टिप्स आणि सर्वसमावेशक अभ्यास सामग्रीसह तुमच्या परीक्षेच्या प्रवासात पुढे रहा. चला एकत्र यश मिळवूया!
Telegram Channel || WhatsApp Channel