Current Affairs | चालू घडामोडी | 20 AUG 2025
1) २० ऑगस्ट दिनविशेष
१.१) सद्भावना दिवस
- दिवंगत पंतप्रधान राजीव गांधी यांच्या स्मरणार्थ दरवर्षी २० ऑगस्ट रोजी सद्भावना दिन साजरा केला जातो. इंग्रजीत सद्भावना म्हणजे सदिच्छा आणि प्रामाणिकपणा.
१.२) १९४४: भारताचे ६वे व सर्वात कमी वयाचे पंतप्रधान राजीव गांधी यांचा मुंबई येथे जन्म. (मृत्यू: २१ मे १९९१)
१.३) १८२८: राजाराममोहन रॉय, द्वारकानाथ टागोर, कालिनाथ रॉय यांनी ब्राह्मो समाजाची स्थापना केली
१.४) २०१३: अंधश्रद्धा निर्मूलन समितीचे संस्थापक, थोर समाजवादी विचारवंत साधना साप्ताहिकाचे संपादक डॉ. नरेंद्र दाभोलकर यांचे निधन
2) राजीव गांधी (1944 – 1991)
- पूर्ण नाव : राजीव रत्न गांधी
- जन्म : 20 ऑगस्ट 1944, मुंबई
- कुटुंब : पंडित जवाहरलाल नेहरू यांचे नातू, इंदिरा गांधी यांचे पुत्र
- शिक्षण : केंब्रिज विद्यापीठ, यू.के. (Mechanical Engineering व IT मध्ये रस)
- व्यवसाय : इंडियन एअरलाईन्समध्ये वैमानिक
- राजकारणातील प्रवास
- 1980 मध्ये भावाच्या (संजय गांधी) मृत्यूनंतर राजकारणात प्रवेश.
- 1984 : इंदिरा गांधी यांच्या हत्येनंतर पंतप्रधानपदाची शपथ.
- भारताचे सर्वात तरुण पंतप्रधान (वय 40 वर्षे).
- कार्य व योगदान
- संगणकीकरण आणि दूरसंचार क्षेत्राचा पाया घातला.
- पंचायतराज व्यवस्थेला बळकट करण्यासाठी प्रयत्न.
- शिक्षण सुधारणा व युवकांना प्रोत्साहन.
- विज्ञान-तंत्रज्ञान व माहिती तंत्रज्ञान क्षेत्राचा विकास.
- परराष्ट्र धोरणात “शांतता” व “मैत्री”चा आग्रह.
- विवाद / घटना
- बोफोर्स तोफ घोटाळा
- 1984 शीख दंगलीचे सावट
- मृत्यू
- 21 मे 1991 रोजी श्रीपेरंबदूर (तमिळनाडू) येथे लिट्टे आत्मघाती बॉम्बस्फोटात हत्या
- सन्मान
- 1991 मध्ये भारतरत्न (मरणोत्तर) प्रदान.
3) ब्राम्हो समाज (Brahmo Samaj)
- स्थापना : 20 ऑगस्ट 1828 मध्ये राजा राममोहन रॉय यांनी केली.
- उद्दिष्ट : भारतीय समाजातील अंधश्रद्धा, जातिभेद, बहुपत्नीत्व व सामाजिक कुरीती नष्ट करणे.
- मूलभूत विचार :
- एकेश्वरवादावर विश्वास
- वेद व उपनिषदांचा अभ्यास
- निराधार प्रथा व मूर्तिपूजेचा विरोध
- कार्य :
- सतीप्रथेच्या उच्चाटनासाठी प्रयत्न
- स्त्रीशिक्षणाला प्रोत्साहन
- विधवाविवाहाला समर्थन
- महत्त्वाचे नेते :
- राजा राममोहन रॉय (संस्थापक)
- देबेंद्रनाथ ठाकूर
- केशवचंद्र सेन
- महत्त्व : भारतीय समाजसुधारणा चळवळीला नवीन दिशा देऊन पुढील सुधारणा चळवळींना प्रेरणा दिली.
4) कमलादेवी चट्टोपाध्याय पुरस्कार २०२५
- न्यू इंडिया फाउंडेशनतर्फे ‘एनआयएफ कमलादेवी चट्टोपाध्याय’ पुस्तक पुरस्कार जाहीर
- १० उत्कृष्ट पुस्तकांना हा सन्मान – ज्यात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, स्वातंत्र्यवीर सावरकर व एम. विश्वेश्वरय्या यांच्या जीवनकार्यावरील लिखाणाचा समावेश ✍️
- पुरस्कार २०१८ पासून दिला जातो, उद्देश – स्वातंत्र्योत्तर भारताच्या इतिहासाच्या विविध पैलूंवर प्रकाश टाकणाऱ्या लेखकांना गौरव 🌏
- स्वरूप – ₹१५ लाखांचे रोख पारितोषिक 💰
- 🏆 काही महत्त्वाचे विजेते पुस्तकं
- Savarkar and the Making of Hindutva – जानकी बखले
- India’s Forgotten Country: A View from the Margin – बेला भाटिया
- Iru: The Remarkable Life of Irawati Karve – उर्मिला देशपांडे, थियागो पिंटो बारबोसा
- India’s Near East: A New History – अविनाश पालीवाल
- Gods, Guns and Missionaries: The Making of the Modern Hindu Identity – मनु पिल्लई
- Engineering a Nation: The Life and Career of M. Visvesvaraya – अपराजित रामनाथ
- या पुस्तकांतून राजकीय चळवळी, सामाजिक बदल आणि सांस्कृतिक व्यक्तिमत्त्वांचे प्रभावी चित्रण दिसते.
5) चेन्नईत ड्रोन क्रांतीची नवी पायरी
- केंद्रीय ग्रामीण विकास राज्यमंत्री कमलेश पासवान यांच्या हस्ते गरुड एरोस्पेसच्या कृषी-ड्रोन स्वदेशीकरण सुविधेचे आणि 300 उत्कृष्टता केंद्रांचे (COE) उद्घाटन.
- DGCA मान्यताप्राप्त “Train the Trainer” ड्रोन स्किलिंग प्रोग्रामचा शुभारंभ.
- कार्यक्रमात ड्रोन दिदींनी कृषी-ड्रोनचे लाईव्ह प्रात्यक्षिक सादर केले.
- भारत ड्रोन असोसिएशन (BDA) चे प्रमुख सदस्य उपस्थित.
- श्री. पासवान यांचा संदेश – “तरुण उद्योजकांचे समर्पण भारताला जागतिक ड्रोन हब बनवेल.”
Join our Telegram and WhatsApp channels dedicated to studying and preparing for the MPSC, UPSC and Banking exams. Stay ahead in your exam journey with valuable insights, expert tips and comprehensive study materials. Let’s achieve success together!
MPSC, UPSC आणि Banking परीक्षांचा अभ्यास आणि तयारी करण्यासाठी आमच्या समर्पित Telegram आणि WhatsApp चॅनेलमध्ये सामील व्हा. मौल्यवान अंतर्दृष्टी, तज्ञांच्या टिप्स आणि सर्वसमावेशक अभ्यास सामग्रीसह तुमच्या परीक्षेच्या प्रवासात पुढे रहा. चला एकत्र यश मिळवूया!
Telegram Channel || WhatsApp Channel